Η σκολίωση διαχωρίζεται σε οργανική και λειτουργική:

– Οργανική (structural): συνυπάρχει πλάγια κλίση της σπονδυλικής στήλης , στροφή και παραμόρφωση των σπονδύλων. Θετικό Adam’s test

– Λειτουργική (functional): Προκαλείται από εξωτερικούς παράγοντες όπως είναι η ανισοσκελία. Αρνητικό Adam’s test.

 

– 10-24 μοίρες:  Μικρή σκολίωση

– 25-45 μοίρες: Μεσαία σκολίωση

– +45 μοίρες: Μεγάλη σκολίωση

 

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

– Το 2-3% του παγκόσμιου πληθυσμού εμφανίζει σκολίωση

– Η συχνότητα εμφάνισης και η εξέλιξη της σκολίωσης είναι μεγαλύτερη στα κορίτσια (άγνωστα αίτια)

– Το 20% των περιστατικών σκολίωσης είναι γνωστής αιτιολογίας  όπως είναι οι συγγενείς σκολιώσεις (κατά την γέννηση) και οι νευρομυϊκές σκολιώσεις (νευρολογικής παθολογίας), ενώ το 80% των περιστατικών σκολίωσης είναι αγνώστου αιτιολογίας (ιδιοπαθής σκολίωση).

– Η δεξιά θωρακική σκολίωση είναι ο πιο συχνός τύπος σκολίωσης

 

ΤΥΠΟΙ ΚΥΡΤΩΜΑΤΩΝ

Ο συνηθέστερος και απλούστερος διαχωρισμός της σκολίωσης αναφέρεται σε σκολιώσεις τύπου ‘’C’’ (1 κύρια καμπύλη) και σε σκολιώσεις τύπου ‘’S’’ (2 ή 3 κύριες καμπύλες). Ένας πιο σύνθετος διαχωρισμός γίνεται με βάση τον κορυφαίο σπόνδυλο της κάθε καμπύλης και αναφέρεται σε αυχενικού, αυχενοθωρακικού, θωρακικού, θωρακοοσφυϊκού και οσφυϊκού τύπου σκολίωση. Η ταξινόμηση  του τύπου σκολίωσης σύμφωνα με το Barcelona Scoliosis Physical Therapy School (BSPTS) η οποία βασίζεται στην μέθοδο Schroth, είναι αρκετά πιο εξειδικευμένη και χρησιμοποιείται από φυσικοθεραπευτές που είναι πιστοποιημένοι στην μέθοδο αυτή και έχουν ως στόχο την εξατομικευμένη επιλογή ειδικών θεραπευτικών ασκήσεων για κάθε ασθενή ξεχωριστά. Ακόμα και σε έναν ίδιο τύπο σκολίωσης μπορεί να προταθεί διαφορετικό πρόγραμμα ειδικών φυσικοθεραπευτικών ασκήσεων λόγω της μοναδικότητας της κάθε περίπτωσης.

 

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

– Νηπιακή ιδιοπαθής σκολίωση: Αφορά ηλικίες 0-3 ετών χωρίς κάποια συγκεκριμένη αιτιολογία εμφάνισης της σκολίωσης και αποτελεί μόνο το 1% των περιστατικών ιδιοπαθούς σκολίωσης. Στην νηπιακή σκολίωση συνήθως παρατηρούνται αριστερόκυρτες θωρακικές σκολιώσεις (αγόρια ˃ κορίτσια) και το μεγαλύτερο ποσοστό του συνόλου των περιστατικών νηπιακής σκολίωσης δεν χρειάζεται κάποια θεραπεία, με πολύ συχνό φαινόμενο την αυτοδιόρθωση της σκολίωσης. Ωστόσο οι σκολιώσεις άνω των 30 μοιρών μάλλον θα επιδεινωθούν καθώς μεγαλώνει το παιδί αν δεν υπάρξει κάποια θεραπεία. Για αυτόν τον λόγο σε σκολιώσεις άνω των 30 μοιρών ή αν παρατηρηθεί επιδείνωση του κυρτώματος σε μικρότερες σκολιώσεις, θα πρέπει να εφαρμόζεται νάρθηκας ή γύψος. Στην νηπιακή σκολίωση δεν καθίσταται δυνατή η εφαρμογή εξειδικευμένων φυσικοθεραπευτικών ασκήσεων γιατί δεν μπορεί να υπάρξει συνεργασία του φυσικοθεραπευτή με το παιδί. Ωστόσο όταν το παιδί μεγαλώσει (˃ 8 ετών) μπορεί να ακολουθήσει ένα ειδικό φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα ειδικών ασκήσεων για την σκολίωση. Στην περίπτωση που υπάρξει αποτυχία της έκβασης του επιθυμητού θεραπευτικού αποτελέσματος μέσω της εφαρμογής του κηδεμόνα και παρατηρηθεί επιδείνωση των κυρτωμάτων τότε συνίσταται χειρουργική επέμβαση (π.χ. σπονδυλοδεσία και αναπτυσσόμενοι ράβδοι).

 

– Παιδική ιδιοπαθής σκολίωση: Αφορά ηλικίες 4-10 ετών χωρίς κάποια συγκεκριμένη αιτιολογία πρόκλησης της σκολίωσης και αποτελεί  το 10-15% των περιστατικών ιδιοπαθούς σκολίωσης. Στην παιδική σκολίωση συνήθως παρατηρείται δεξιά θωρακική σκολίωση (κορίτσια ˃ αγόρια). Η παιδική σκολίωση φαίνεται να έχει μεγαλύτερη πιθανότητα επιδείνωσης στο μέλλον συγκριτικά με την νηπιακή. Σε παιδικές σκολιώσεις μέχρι 20 μοιρών το παιδί απλά παρακολουθείται (4-6 μήνες → ακτινογραφία) ώστε να εξασφαλιστεί η μη επιδείνωση της σκολίωσης. Σε περίπτωση που παρατηρηθεί επιδείνωση (˃ 5 μοιρών) τότε θα πρέπει το παιδί να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα απλουστευμένων ειδικών ασκήσεων για την σκολίωση. Οι ασκήσεις αυτές έχουν την δυναμική να αποτρέψουν την χρήση κηδεμόνα στο μέλλον. Ωστόσο σε περίπτωση που υπάρχει επιδείνωση του κυρτώματος πάνω από τις 25 μοίρες τότε συνιστάται κηδεμόνας σε συνδυασμό πάντα με την εφαρμογή ειδικών θεραπευτικών ασκήσεων για την σκολίωση. Σε περίπτωση που η σκολίωση είναι μεγαλύτερη από 50 μοίρες ή το κύρτωμα συνεχίζει να μεγαλώνει παρά την συντηρητική θεραπεία που ακολουθείται τότε υπάρχει ένδειξη χειρουργείου (π.χ. σπονδυλοδεσία και αναπτυσσόμενοι ράβδοι).

 

– Εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση: Αφορά ηλικίες 11-18 ετών, χωρίς κάποια συγκεκριμένη αιτιολογία πρόκλησης της σκολίωσης και αποτελεί  το 84-89% των περιστατικών ιδιοπαθούς σκολίωσης. Στην εφηβική σκολίωση πιο συχνά παρατηρούνται περιστατικά με δεξιά θωρακική σκολίωση. Τα αγόρια και τα κορίτσια έχουν παρόμοια συχνότητα εμφάνισης μικρών σκολιώσεων ενώ τα κορίτσια παρουσιάζουν 8 φορές μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης μεγάλων σκολιώσεων. Αυτό σημαίνει ότι τα κορίτσια έχουν αρκετά μεγαλύτερη πιθανότητα επιδείνωσης της σκολίωσης τους. Ένα μεγάλο ποσοστό των παιδιών-εφήβων με σκολίωση 10-25 μοιρών δεν θα έχει επιδείνωση της σκολίωσης του. Ωστόσο όταν το ρίσκο επιδείνωσης σε σκολιώσεις 10-25 μοιρών είναι μεγάλο (π.χ. σημαντική στροφή της σπονδυλικής στήλης κ.α.) θα πρέπει να εφαρμόζεται ένα πρόγραμμα ειδικών ασκήσεων το οποίο θα πρέπει να είναι χαμηλότερης συχνότητας και έντασης συγκριτικά με ένα πρόγραμμα που αφορά παιδιά-εφήβους με μεγαλύτερη σκολίωση. Στις σκολιώσεις 25-40 μοιρών και σε στάδιο ανάπτυξης Risser 0-3 θα πρέπει να εφαρμόζεται κηδεμόνας ο οποίος θα πρέπει πάντα να συνοδεύεται από ένα ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων. Σε περίπτωση που ο έφηβος βρίσκεται σε στάδιο ανάπτυξης Risser 4-5 θα πρέπει να εφαρμόζονται μόνο ειδικές φυσικοθεραπευτικές ασκήσεις (σπανίως προτείνεται κηδεμόνας σε στάδιο Risser 4-5). Ωστόσο στα περισσότερα περιστατικά στα οποία οι σκολιωτικοί ασθενείς εμφανίζουν γωνία Cobb κάτω των 50 μοιρών η συντηρητική θεραπεία (κηδεμόνας+ ειδικές ασκήσεις) έχει δείξει πάρα πολύ καλά αποτελέσματα. Παρόλα αυτά, από τις 40 μοίρες και πάνω υπάρχει ένδειξη χειρουργείου αλλά συνήθως το χειρουργείο συστήνεται σε σκολιώσεις άνω των 50 μοιρών και μόνο όταν υπάρχει αποτυχία της σωστής συντηρητικής θεραπείας. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ότι αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι η χρήση κηδεμόνα ακόμα και σε σκολιώσεις άνω τον 50 μοιρών έχει πολύ καλά αποτελέσματα.

 

– Σκολίωση ενηλίκων: Αφορά ενήλικα άτομα τα οποία έχουν ολοκληρώσει την ανάπτυξη τους και παρουσιάζουν μη φυσιολογικά κυρτώματα της σπονδυλικής στήλης. Τα κυρτώματα αυτά μπορούν να εμφανιστούν, λόγω εκφυλιστικών αλλοιώσεων της σπονδυλικής στήλης, μετεγχειρητικά, εξαιτίας της οστεοπόρωσης ή λόγω κάποιας προϋπάρχουσας πιο μικρής σκολίωσης η οποία δεν είχε ανιχνευτεί κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία με αποτέλεσμα την επιδείνωση των κυρτωμάτων στην ενήλικη ζωή. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι ενήλικοι μπορεί να εμφανίσουν άλγος (πόνο) ακόμα και με μία μέτρια σκολίωση σε αντίθεση με τα παιδιά που πονάνε σπάνια ακόμα και σε μεγάλες σκολιώσεις. Ο πόνος συνήθως εμφανίζεται στο κυρτό τμήμα του κυρτώματος της σπονδυλικής στήλης καθώς επίσης σε μεγαλύτερες ηλικίες εκτός από τον πόνο μπορεί να εμφανιστούν διάφορα συμπτώματα όπως είναι οι κράμπες και το μούδιασμα λόγω της εκφύλισης των μεσοσπονδύλιων δίσκων και των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων (facets). Οι σκολιώσεις κάτω των 30 μοιρών έχουν μικρότερη πιθανότητα επιδείνωσης συγκριτικά με τις σκολιώσεις άνω των 30 μοιρών. Ωστόσο, ο ρυθμός επιδείνωσης της σκολίωσης στην ενήλικη ζωή είναι σχετικά μικρός (0.5 – 1 μοίρα/έτος). Ο κηδεμόνας δεν συνιστάται στην σκολίωση ενηλίκων (εκτός ορισμένων σπανίων καταστάσεων) λόγω του ότι δεν υπάρχει οστική ανάπτυξη καθώς επίσης γιατί προκαλεί χαλάρωση του μυϊκού ιστού. Αντίθετα, οι ειδικές φυσικοθεραπευτικές ασκήσεις είναι απαραίτητες όταν υπάρχει πόνος ανεξάρτητα από το μέγεθος της σκολίωσης. Τέλος, ένδειξη για χειρουργική επέμβαση υπάρχει σε σκολιώσεις μεγαλύτερες των 50 μοιρών όπου η συντηρητική προσέγγιση έχει αποτύχει.

 

– Συγγενής σκολίωση: Αναφέρεται σε παραμορφώσεις οι οποίες λαμβάνουν χώρα κατά την εμβρυική περίοδο και προκαλούνται είτε λόγω αποτυχίας σχηματισμού των σπονδύλων είτε λόγω αποτυχίας διαχωρισμού των σπονδύλων ή ακόμα και λόγω συνδυασμού των δύο προαναφερόμενων αιτίων. Η συχνότητα εμφάνισης συγγενούς σκολίωσης είναι μικρή με μόλις 1 στα 10.000 παιδιά και πιο συχνά εμφανίζεται στα κορίτσια (κορίτσια: 60%). H διάγνωση της συγγενούς σκολίωσης γίνεται συχνότερα σε πολύ μικρή ηλικία (σπανίως κατά την γέννα), αλλά σε κάποιες περιπτώσεις οι παραμορφώσεις μπορεί να ανακαλυφθούν αργότερα (κατά την εφηβεία). Τέλος, περίπου το 50% των περιπτώσεων θα επιδεινωθεί και θα χρειαστεί θεραπεία.

 

– Νευρομυϊκή σκολίωση: Αφορά παιδιά με νευρομυϊκές διαταραχές στα οποία πιο συχνά επηρεάζεται η ισορροπία, ο νευρομυϊκός συντονισμός και οι παράμετροι της λεκάνης. Χωρίζεται στην νευροπαθή σκολίωση (π.χ. εγκεφαλική παράλυση) και στην μυοπαθή σκολίωση (π.χ. μυϊκή δυστροφία). Η νευρομυϊκή σκολίωση έχει μεγαλύτερο κίνδυνο επιδείνωσης συγκριτικά με την εφηβική ιδιοπαθή σκολίωση και γενικότερα έχει μεγάλο βαθμό επιδείνωσης καθώς επίσης ένα μεγάλο ποσοστό των παιδιών θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Κάποιες φορές εφαρμόζεται κηδεμόνας μέχρι να γίνει το χειρουργείο με σκοπό να περιορίσει την επιδείνωση της σκολίωσης. Στα παιδιά με νευρομυϊκή σκολίωση δεν εφαρμόζονται συνήθως ειδικές ασκήσεις για την σκολίωση γιατί δεν υπάρχει συνεργασία με το παιδί λόγω της κατάστασης του. Ωστόσο, ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής μπορεί να δείξει στους γονείς του παιδιού κάποιες θέσεις τις οποίες μπορεί να υιοθετεί το παιδί  στην καθημερινότητα του, καθώς επίσης μπορούν να εφαρμοστούν κάποιες παθητικές ασκήσεις ώστε να μειωθεί η πιθανότητα επιδείνωσης της σκολίωσης. Τέλος, τα παιδία αυτά πρέπει να ακολουθούν ένα ειδικό πρόγραμμα το οποίο να περιλαμβάνει διατάσεις, ασκήσεις για την διατήρηση της μυϊκής δύναμης και αντοχής καθώς και κάποιες αναπνευστικές ασκήσεις.

Αν δεν παίζει το βίντεο πατήστε την επιλογή – Παρακολουθήστε το βίντεο στο youtube –