Γωνία Cobb: Αναφέρει την γωνία της σκολίωσης (εικόνα 1)

Ένας εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής της μεθόδου Schroth έχει ως επί το πλείστον στόχο την τρισδιάστατη θεραπευτική αντιμετώπιση της σκολίωσης μέσω της εφαρμογής εξατομικευμένων ειδικών ασκήσεων, δηλαδή οι ασκήσεις αυτές δρουν και στα 3 επίπεδα κίνησης (οβελιαίο, μετωπιαίο και εγκάρσιο) εμποδίζοντας έτσι την εξέλιξη της σκολίωσης και σε πολλές περιπτώσεις  επιτυγχάνεται σημαντική βελτίωση της σκολιωτικής γωνίας, της στροφής των σπόνδυλων αλλά και άλλων παραμέτρων. Επίσης, ένα ακόμα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό της μεθόδου Schroth το οποίο την διαφοροποιεί από άλλες μεθόδους και της προσδίδει μια μοναδικότητα στην θεραπευτική προσέγγιση της σκολίωσης είναι η εκμάθηση της στροφικής αναπνοής κατά την εκτέλεση των ειδικών θεραπευτικών ασκήσεων με αποτέλεσμα την αυτοδιόρθωση στροφικών παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης και την τρισδιάστατη έκπτυξη του κοίλου θωρακικού τμήματος που έχει συμπιεστεί λόγω της σκολίωσης.

Πιο αναλυτικά, οι στόχοι ενός εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή στην αντιμετώπιση της σκολίωσης είναι η μείωση της γωνίας Cobb (εικόνα 1), η μείωση της στροφής της σπονδυλικής στήλης, η διόρθωση της υποκύφωσης (αν υπάρχει), η επιμήκυνση της σπονδυλικής στήλης, η εκμάθηση και η διατήρηση σωστών θέσεων κατά τις καθημερινές δραστηριότητες, η αύξηση της μυϊκής δύναμης σε θέσεις διόρθωσης, η βελτίωση του νευρομυϊκού ελέγχου και της κινητικότητας της σπονδυλικής στήλης, η μείωση των μηχανικών δυνάμεων που έχουν ως αποτέλεσμα την εξέλιξη της σκολίωσης, η βελτίωση της έκπτυξης του θωρακικού κλωβού κατά την αναπνοή και των αναπνευστικών όγκων, η βελτίωση της εικόνας του ατόμου, η μείωση του πόνου και η αποφυγή χειρουργικής επέμβασης.

Η σκολίωση παρουσιάζει αυξημένη γωνία Cobb, αυξημένη γωνία στροφής καθώς επίσης μπορεί να παρατηρηθεί μετατόπιση της θέσης της λεκάνης, μετατόπιση της θέσης του σώματος, αλλαγή της θέσης των ώμων, προπέτεια ωμοπλάτης, ύβος του κυρτού τμήματος της καμπύλης κ.α. Ωστόσο η σκολίωση παρουσιάζει και μυϊκές ανισορροπίες στην σπονδυλική στήλη με αποτέλεσμα το κοίλο τμήμα της σκολίωσης να είναι βραχυμένο και το κυρτό τμήμα επιμηκυμένο. Δυστυχώς, υπάρχει η εσφαλμένη αντίληψη ότι ενδυναμώνοντας τους επιμηκυμένους μύες και διατείνοντας τους βραχυμένους θα υπάρξει και λύση στην θεραπεία της σκολίωσης. Η σκολίωση είναι μια τρισδιάστατη πάθηση και μόνο έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται, δηλαδή προκαλεί πλάγια κλίση της σπονδυλικής στήλης, στροφική παραμόρφωση και συχνά παρατηρείται μείωση του θωρακικού κυρτώματος (υποκύφωση). Αν η σκολίωση δεν αντιμετωπιστεί σωστά από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή μπορεί να δημιουργηθεί επιδείνωση της σκολίωσης.

Η ειδική ταξινόμηση των διάφορων κυρτωμάτων της σκολίωσης σύμφωνα με το Barcelona Scoliosis Physical therapy School (BSPTS), βασίζεται στην μέθοδο Schroth και χρησιμοποιείται μόνο από φυσικοθεραπευτές που είναι πιστοποιημένοι στην μέθοδο αυτή. Επίσης, οι εξειδικευμένοι φυσικοθεραπευτές έχουν πάντα ως στόχο την εξατομικευμένη επιλογή ειδικών θεραπευτικών ασκήσεων για κάθε ασθενή ξεχωριστά. Ακόμα και σε έναν ίδιο τύπο σκολίωσης μπορεί να προταθεί διαφορετικό πρόγραμμα ειδικών φυσικοθεραπευτικών ασκήσεων λόγω της μοναδικότητας της κάθε περίπτωσης.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες των επιστημονικών κοινοτήτων SRS και SOSORT, σε σκολιώσεις  κάτω των 20-25 μοιρών ΔΕΝ θα πρέπει να εφαρμόζεται κηδεμόνας παρά μόνο ειδικές φυσικοθεραπευτικές ασκήσεις για την σκολίωση (PSSE). Σε σκολιώσεις 25-40 μοιρών οι οποίες είναι σε στάδιο ανάπτυξης Risser 0-3 (εικόνα 2) θα πρέπει να εκτελούνται φυσικοθεραπευτικές ασκήσεις σε συνδυασμό με την εφαρμογή κηδεμόνα. Τέλος σε σκολιώσεις άνω των 45 μοιρών και σε περίπτωση αποτυχίας της συντηρητικής προσέγγισης υπάρχει ένδειξη χειρουργικής επέμβασης (σπονδυλοδεσία, Αppifix κ.α.).

Risser sign: Αναφέρει το ποσοστό οστεοποίησης της απόφυσης, δηλαδή προσδιορίζει την υπολειπόμενη ανάπτυξη του παιδιού-εφήβου (εικόνα 2)

Οι 2 πιο σημαντικοί παράγοντες πρόγνωσης είναι η γωνία Cobb και το στάδιο Risser. Όσο περισσότερες είναι οι μοίρες της σκολίωσης τόσο αυξάνει και ο κίνδυνος επιδείνωσης της, καθώς επίσης ο μεγαλύτερος κίνδυνος επιδείνωσης  της σκολίωσης ενός παιδιού είναι όταν είναι στο στάδιο μέγιστης ανάπτυξης (Risser 0-2). Ωστόσο ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής θα πρέπει να  λάβει υπόψη του και τους παρακάτω παράγοντες.

• Οικογενειακό ιστορικό
• Ηλικία
• Φύλο
• Ηλικία εμφάνισης της σκολίωσης
• Εξέλιξη της σκολίωσης μετά την 1^η διάγνωση
• Έναρξη της περιόδου στα κορίτσια
• Τύπος της σκολίωσης
• Γωνία στροφής των σπονδύλων
• Ελαστικότητα των αρθρώσεων
• Μέγιστη φάση ανάπτυξης (11-13 στα κορίτσια και 14-16 στα αγόρια)
• Μείωση της κύφωσης του θώρακα (υποκύφωση)

Μέσω των ειδικών ασκήσεων για την σκολίωση επιτυγχάνεται μια ενεργητική διόρθωση της σκολίωσης κάτι που δεν γίνεται με την χρήση του κηδεμόνα ο οποίος προσφέρει μόνο παθητική διόρθωση της σκολίωσης. Για αυτό το λόγο όταν υπάρχει ένδειξη για εφαρμογή κηδεμόνα (γωνία Cobb: 25-40 μοίρες και Risser sign: 0-3) θα πρέπει πάντα να εφαρμόζεται ένα ειδικό πρόγραμμα ειδικών θεραπευτικών ασκήσεων πλην ελάχιστων περιπτώσεων όπως για παράδειγμα όταν δεν καθίσταται δυνατή η εφαρμογή των ασκήσεων λόγω της μη δυνατής ενεργητικής συμμετοχής του παιδιού. Σε περίπτωση αποτυχίας της συντηρητικής αντιμετώπισης και σε σκολιώσεις άνω των 45-50 μοιρών υπάρχει ένδειξη χειρουργείου. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις η συντηρητική θεραπεία εφαρμόζεται μέχρι και τις 60 μοίρες με πολύ καλά αποτελέσματα και έτσι αποφεύγεται η χειρουργική επέμβαση.

Η εφαρμογή των ασκήσεων Schoth μετεγχειριτικά έχει ως στόχο:

• Την διατήρηση της νέας στάσης του ασθενή
• -Την προστασία των εκτός σπονδυλοδεσίας τμημάτων της σπονδυλικής στήλης ώστε να αποφευχθεί μια επιστροφή των σπονδύλων στο σκολιωτικό πρότυπο
• -Την σταθεροποίηση των τμημάτων πάνω και κάτω από την σπονδυλοδεσία και γενικότερα της σπονδυλικής στήλης σε μία σωστή θέση
• Την μυϊκή ενδυνάμωση του κορμού
• Την βελτίωση του νευρομυϊκού ελέγχου, της ιδιοδεκτικότητας, της ισορροπίας, της αναπνευστικής λειτουργίας και της κινητικότητας του θωρακικού κλωβού

Επίσης, μία νέα μικροεπεμβατική τεχνική έχει κάνει την εμφάνιση της τα τελευταία χρόνια και ονομάζεται Appifix. Λειτουργεί σαν εσωτερικός κηδεμόνας και μέσω της εφαρμογής ειδικών ασκήσεων πραγματοποιείται περαιτέρω άνοιγμα του ειδικού μηχανισμού που διαθέτει. Αποτελεί το ενδιάμεσο βήμα μεταξύ συντηρητικής προσέγγισης και χειρουργικής επέμβασης (π.χ. σπονδυλοδεσία) αλλά θα πρέπει ο σκολιωτικός ασθενής να πληροί τα κριτήρια εφαρμογής του. Οι ειδικές ασκήσεις θα πρέπει να ξεκινήσουν λίγες εβδομάδες προτού πραγματοποιηθεί αυτή η χειρουργική επέμβαση καθώς επίσης οι ασκήσεις αυτές θα πρέπει να συνεχιστούν 2 εβδομάδες μετά την επέμβαση και να διαρκέσουν τουλάχιστον για μια περίοδο 6 μηνών.

Τέλος, υπάρχει πολλές φορές μια λανθασμένη αντιμετώπιση της σκολίωσης μέσω της εφαρμογής διαφόρων ασκήσεων που δεν έχουν καμία ερευνητική βάση ως προς την τρισδιάστατη αντιμετώπιση που απαιτείται στην σκολίωση. Οι ασκήσεις Pilates για παράδειγμα είναι ωφέλιμες σε διάφορες παθολογίες αλλά δεν προτείνονται για την θεραπεία της σκολίωσης και για αυτό θα πρέπει να αποφεύγονται ως τρόπος αντιμετώπισης της σκολίωσης. Ωστόσο, η συμμετοχή σε αθλήματα προτείνεται (χωρίς κανέναν περιορισμό) σε μικρές και μεσαίες σκολιώσεις αλλά μόνο για τα γενικότερα οφέλη της άσκησης και όχι ως θεραπεία της σκολίωσης.

SCHROTH METHOD KAI ΚΥΦΩΣΗ

Η μέθοδος Schroth, χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον σε ασθενείς με σκολίωση λόγω της τρισδιάστατης προσέγγισης που την χαρακτηρίζει, αλλά περιλαμβάνει και ειδικές ασκήσεις για την αντιμετώπιση της κύφωσης οι οποίες προτείνονται από μεγάλες επιστημονικές κοινότητες όπως είναι η SRS και η SOSORT γιατί επιφέρουν σημαντικές θεραπευτικές αλλαγές σε κυφωτικούς ασθενείς. Με τις ειδικές ασκήσεις για την αντιμετώπιση της κύφωσης μέσω της μεθόδου Schorth μπορούμε να επιτύχουμε:

• Μείωση ή εξάλειψη του πόνου
• Βελτίωση της δυσκαμψίας της σπονδυλικής στήλης
• Διόρθωση της χαλαρής στάσης (λάθος στάσης) και εκμάθηση διατήρησης των διορθώσεων αυτών κατά τις καθημερινές δραστηριότητες
• Μυϊκή ενδυνάμωση σε θέση διόρθωσης
• Μείωση των ανομοιόμορφων φορτίσεων στις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης
• Βελτίωση της έκπτυξης του θώρακα και τις κινητικότητας των πλευρών μέσα από την εκμάθηση ενός σωστού τρόπου αναπνοής
• Βελτίωση της διατασιμότητας και της ελαστικότητας του μυϊκού συστήματος (κυρίως θωρακικούς και ισχιοκνημιαίους)
• Βελτίωση της κινητικότητας του ώμου